Timon van Athene (2015)

Timon van Athene gaat over de rijke Atheense burger Timon, die zonder aanzien des persoons zijn omgeving laat meedelen in zijn rijkdom. Vanzelfsprekend trekt dit een bont gezelschap klaplopers en uitvreters aan, die zich te goed doen aan Timon’s welvaart. Wanneer het fortuin Timon in de steek laat en hij bankroet dreigt te raken wendt hij zich op zijn beurt tot zijn vrienden. Die laten hem echter de een na de ander in de steek. Verlaten, gedemoraliseerd en met haat tegen de mensheid trekt Timon weg uit Athene en vestigt zich in het woud. Wanneer hij daar echter onverwacht op nieuwe rijkdom stuit ziet hij de kans schoon wraak te nemen op zijn stad…

Timon van Athene

Regisseur Timon Blok van Theater in ’t Groen heeft een rare relatie met het stuk Timon van Athene: “Ik kwam de titel voor de eerste keer tegen toen ik in de Winkler Prins encyclopedie op zoek ging naar mijn naam en stuitte op de tragische titelheld uit Shakespeares stuk.

Jaren later zag ik dat voor het eerst live in de Jaarbeurs in Utrecht. Regisseur Jos Thie had gekozen voor een spektakelaanpak (iets waar hij wel meer in grossiert): circusartiesten in de nok, straatzangers, acrobaten… Het zag er spectaculair uit, maar toch raakte het me niet. Waarschijnlijk overschaduwde het tumult de inhoud.

Verwarring

Toen ik het stuk jaren later las raakte ik in eerste instantie in verwarring. Prachtige monologen, een aantal flitsende scenes, maar waar zat de doorgaande lijn, wat was het thema? Personages kwamen en gingen, hadden enkele zinnen tekst, verdwenen na een enkele scene alweer uit het verhaal: het leek me een kakofonie, een mengelmoes van stijlen, een krankzinnige potpourri.

Pas toen ik twee jaar geleden een versie van het Maastrichtse gezelschap Het Volk zag, gingen mijn ogen open. Niet alleen hadden ze rücksichtslos in het stuk gehakt (van de 45 personages bleven er zo’n 15 over), waardoor veel overbodige scenes sneuvelden, maar tevens slaagden ze erin om de thematiek van het stuk helder en overtuigend over het voetlicht te brengen. Het ging over economie, over bezit en schulden, maar ook over vriendschap, trouw en solidariteit.

Puzzelstukjes

Toen ik me de afgelopen maanden meer en meer verdiepte in Timon, vielen er steeds meer puzzelstukjes op hun plek.Timon van Athene is één van Shakespeares ‘problem plays’, de verzamelnaam voor stukken die – net zoals De storm en Maat voor Maat – niet eenvoudig te duiden zijn, en nog minder makkelijk in een vakje te stoppen.
Shakespeare schreef ‘Timon van Athene’ niet alleen: waarschijnlijk zijn de meer serieuze scenes van zijn hand, terwijl co-auteur John Fletcher de komische gedeelten voor zijn rekening nam.

Daarnaast is Timon hoogstwaarschijnlijk niet af. De versie die wij kennen wordt breed beschouwd als een oefenversie, die later nog bewerkt moest worden om dan in zijn ‘opgeschoonde’ versie gespeeld te kunnen worden. Waarom dit niet is gebeurd is een raadsel. Na Shakespeares dood is het stuk snel in druk verschenen in de beroemde First Folio, inclusief al het ruwe materiaal. Vandaar waarschijnlijk de onevenwichtige opbouw, de veelheid aan rollen en de soms overbodige scenes.

Het laat ons intussen met een probleem achter. Integraal is Timon van Athene haast niet te spelen zonder het publiek in verbijstering achter te laten. Toch wilde ik de kern van het stuk, met de fascinerende vraag: ‘In hoeverre is vriendschap een economisch ruilmiddel?’, intact laten en daarmee de helderheid van het verhaal overbrengen.

Bewerking Timon van Athene

Het kostte me maanden van bewerken. Puzzelen, keuzes maken: welke personages kunnen weg, welke samengevoegd? Welke teksten moeten blijven, waar kan geschrapt en gekapt worden (een bevriende dirigent keek me ooit verbijsterd aan toen ik hem vertelde met welk gemak vandaag de dag klassieke teksten worden bewerkt. “Ik schrap toch ook geen maten uit Mozart!”, bracht hij verontwaardigd uit).

Uiteindelijk ben ik uitgekomen op een stuk van 75 minuten, met zo’n 15 rollen, geschikt voor 10 spelers (en nu heb ik het nog niet eens over alle problemen qua rolverdeling, waarbij 7 vrouwen en 3 mannen verdeeld moesten worden over rollen die slechts 2 vrouwenpersonages – beiden prostituee – bevatten).

Timon van Athene

Vergankelijkheid

Het thema ‘de vergankelijkheid van bezit’ en de vraag ‘is vriendschap een economisch ruilmiddel?’ brachten Tonneke van der Sluijs en mij (Tonneke in eerste instantie) op het idee om het stuk te gaan spelen op een afvalterrein. Het leek een prachtig idee: Timon tussen het vuil, de afgedankte televisies en computers, terwijl vrachtwagens bergen nieuw afval afleveren. Het afvalscheidingsstation van de gemeente De Bilt, dát moest het worden. Een volkomen andere sfeer dan die bij onze eerdere romantische komedies op Ruigenhoek en Eyckenstein. De ideeën buitelden over elkaar heen: vrachtwagens, containers, troep, ruig. Helga ging enthousiast aan de slag met kledingontwerpen.

Toen kwam de domper: het afvalscheidingsstation zelf bleek niet mogelijk, vanwege een schier oneindige lijst van regels, wetten, procedures, werkzaamheden, logistiek en wat al niet meer. Gelukkig kwam de oplossing snel: we konden op het naastgelegen terrein van de gemeentereiniging terecht. Gemeente en anderen reageerden positief en inmiddels zijn de meeste zaken rond.

We hebben gemerkt wat het stuk van ons vraagt: betrokkenheid, openheid, kwetsbaarheid. Een volkomen ander repetitieproces dan in voorgaande jaren. We staan emotioneel naakter en kwetsbaarder tegenover elkaar en tegenover het publiek. Niemand kan zich verschuilen achter kunstjes, trucjes en gewoontes. En we zijn van Timon van Athene gaan houden: zijn nukken, zijn grillen, zijn onvoorspelbaarheid, zijn levenslust, zijn pijn. Wat een man. Wat een stuk.”

Datum ma 15 t/m zo 21 juni 2015 om 00.00 uur
Locatie Gemeentewerf De Bilt
Weltevreden 22
De Bilt
Regie Timon Blok (regisseur)
Liselotte Donkers (regie-assistent)
Spelers Ida Boogaard, Jeroen van Hezik, Frøydis Ihle, Brigitte Kant, Luuk van der Linden, Paul Mooijman, Cora Oostveen, Ilja Raspe, Anke Slob, Rienk Stuut, Jochem Tims, Thomas Vencken, Daphne de Wild
Muziek Nicole Eggermont, Marion Leusink, Anita van Soest, Ben van den Tempel, Ron Vonk, Lex de Wolf
Licht Ate Jan van Kampen
Geluid Tobias Stolk
Kostuums Helga Schumann
Kap en grime Arda Kleinhesseling
Medewerkers Dank aan alle vrijwilligers

 

https://www.vierklank.nl/nieuws/cultuur/15879/timon-van-athene-op-gemeentewerf

Beschrijving

Timon van Athene gaat over de rijke Atheense burger Timon, die zonder aanzien des persoons zijn omgeving laat meedelen in zijn rijkdom. Vanzelfsprekend trekt dit een bont gezelschap klaplopers en uitvreters aan, die zich te goed doen aan Timon’s welvaart. Wanneer het fortuin Timon in de steek laat en hij bankroet dreigt te raken wendt hij zich op zijn beurt tot zijn vrienden. Die laten hem echter de een na de ander in de steek. Verlaten, gedemoraliseerd en met haat tegen de mensheid trekt Timon weg uit Athene en vestigt zich in het woud. Wanneer hij daar echter onverwacht op nieuwe rijkdom stuit ziet hij de kans schoon wraak te nemen op zijn stad…

Timon van Athene

Regisseur Timon Blok van Theater in ’t Groen heeft een rare relatie met het stuk Timon van Athene: “Ik kwam de titel voor de eerste keer tegen toen ik in de Winkler Prins encyclopedie op zoek ging naar mijn naam en stuitte op de tragische titelheld uit Shakespeares stuk.

Jaren later zag ik dat voor het eerst live in de Jaarbeurs in Utrecht. Regisseur Jos Thie had gekozen voor een spektakelaanpak (iets waar hij wel meer in grossiert): circusartiesten in de nok, straatzangers, acrobaten… Het zag er spectaculair uit, maar toch raakte het me niet. Waarschijnlijk overschaduwde het tumult de inhoud.

Verwarring

Toen ik het stuk jaren later las raakte ik in eerste instantie in verwarring. Prachtige monologen, een aantal flitsende scenes, maar waar zat de doorgaande lijn, wat was het thema? Personages kwamen en gingen, hadden enkele zinnen tekst, verdwenen na een enkele scene alweer uit het verhaal: het leek me een kakofonie, een mengelmoes van stijlen, een krankzinnige potpourri.

Pas toen ik twee jaar geleden een versie van het Maastrichtse gezelschap Het Volk zag, gingen mijn ogen open. Niet alleen hadden ze rücksichtslos in het stuk gehakt (van de 45 personages bleven er zo’n 15 over), waardoor veel overbodige scenes sneuvelden, maar tevens slaagden ze erin om de thematiek van het stuk helder en overtuigend over het voetlicht te brengen. Het ging over economie, over bezit en schulden, maar ook over vriendschap, trouw en solidariteit.

Puzzelstukjes

Toen ik me de afgelopen maanden meer en meer verdiepte in Timon, vielen er steeds meer puzzelstukjes op hun plek.Timon van Athene is één van Shakespeares ‘problem plays’, de verzamelnaam voor stukken die – net zoals De storm en Maat voor Maat – niet eenvoudig te duiden zijn, en nog minder makkelijk in een vakje te stoppen.
Shakespeare schreef ‘Timon van Athene’ niet alleen: waarschijnlijk zijn de meer serieuze scenes van zijn hand, terwijl co-auteur John Fletcher de komische gedeelten voor zijn rekening nam.

Daarnaast is Timon hoogstwaarschijnlijk niet af. De versie die wij kennen wordt breed beschouwd als een oefenversie, die later nog bewerkt moest worden om dan in zijn ‘opgeschoonde’ versie gespeeld te kunnen worden. Waarom dit niet is gebeurd is een raadsel. Na Shakespeares dood is het stuk snel in druk verschenen in de beroemde First Folio, inclusief al het ruwe materiaal. Vandaar waarschijnlijk de onevenwichtige opbouw, de veelheid aan rollen en de soms overbodige scenes.

Het laat ons intussen met een probleem achter. Integraal is Timon van Athene haast niet te spelen zonder het publiek in verbijstering achter te laten. Toch wilde ik de kern van het stuk, met de fascinerende vraag: ‘In hoeverre is vriendschap een economisch ruilmiddel?’, intact laten en daarmee de helderheid van het verhaal overbrengen.

Bewerking Timon van Athene

Het kostte me maanden van bewerken. Puzzelen, keuzes maken: welke personages kunnen weg, welke samengevoegd? Welke teksten moeten blijven, waar kan geschrapt en gekapt worden (een bevriende dirigent keek me ooit verbijsterd aan toen ik hem vertelde met welk gemak vandaag de dag klassieke teksten worden bewerkt. “Ik schrap toch ook geen maten uit Mozart!”, bracht hij verontwaardigd uit).

Uiteindelijk ben ik uitgekomen op een stuk van 75 minuten, met zo’n 15 rollen, geschikt voor 10 spelers (en nu heb ik het nog niet eens over alle problemen qua rolverdeling, waarbij 7 vrouwen en 3 mannen verdeeld moesten worden over rollen die slechts 2 vrouwenpersonages – beiden prostituee – bevatten).

Timon van Athene

Vergankelijkheid

Het thema ‘de vergankelijkheid van bezit’ en de vraag ‘is vriendschap een economisch ruilmiddel?’ brachten Tonneke van der Sluijs en mij (Tonneke in eerste instantie) op het idee om het stuk te gaan spelen op een afvalterrein. Het leek een prachtig idee: Timon tussen het vuil, de afgedankte televisies en computers, terwijl vrachtwagens bergen nieuw afval afleveren. Het afvalscheidingsstation van de gemeente De Bilt, dát moest het worden. Een volkomen andere sfeer dan die bij onze eerdere romantische komedies op Ruigenhoek en Eyckenstein. De ideeën buitelden over elkaar heen: vrachtwagens, containers, troep, ruig. Helga ging enthousiast aan de slag met kledingontwerpen.

Toen kwam de domper: het afvalscheidingsstation zelf bleek niet mogelijk, vanwege een schier oneindige lijst van regels, wetten, procedures, werkzaamheden, logistiek en wat al niet meer. Gelukkig kwam de oplossing snel: we konden op het naastgelegen terrein van de gemeentereiniging terecht. Gemeente en anderen reageerden positief en inmiddels zijn de meeste zaken rond.

We hebben gemerkt wat het stuk van ons vraagt: betrokkenheid, openheid, kwetsbaarheid. Een volkomen ander repetitieproces dan in voorgaande jaren. We staan emotioneel naakter en kwetsbaarder tegenover elkaar en tegenover het publiek. Niemand kan zich verschuilen achter kunstjes, trucjes en gewoontes. En we zijn van Timon van Athene gaan houden: zijn nukken, zijn grillen, zijn onvoorspelbaarheid, zijn levenslust, zijn pijn. Wat een man. Wat een stuk.”